Tiêm nhắc Bạch hầu – Uốn ván – Ho gà – Bại liệt: Bước quan trọng để bảo vệ trẻ 4 – 6 tuổi
Ngày 28 tháng 09 năm 2021 vừa qua, Hội Y học Dự phòng Việt Nam tổ chức buổi tọa đàm báo chí trực tuyến “Tiêm nhắc Bạch hầu – Uốn ván – Ho gà – Bại liệt: Bước quan trọng để bảo vệ trẻ 4 – 6 tuổi” với sự tài trợ của công ty TNHH Sanofi Aventis Việt Nam. Buổi tọa đàm có sự tham gia trình bày và chia sẻ của chuyên gia đầu ngành là TS. BS Phạm Quang Thái – Phó Trưởng Khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương.
Bạch hầu, uốn ván, ho gà, bại liệt là những bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm, lây lan nhanh và có tỉ lệ tử vong cao.
Theo thông tin được chia sẻ tại Tọa đàm, tỷ lệ trẻ dưới 2 tuổi tại Việt Nam hằng năm được tiêm các mũi vắc-xin phòng bạch hầu, uốn ván, ho gà, bại liệt khá cao, nhờ hiệu quả của chương trình tiêm chủng quốc gia và mạng lưới tiêm chủng công lập cũng như tư nhân rộng khắp các tỉnh thành. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy, khả năng bảo vệ đối với bạch hầu, uốn ván, ho gà, bại liệt từ các mũi tiêm này không tồn tại bền vững, mà giảm dần theo thời gian. Đặc biệt, trong giai đoạn trẻ từ 4 – 6 tuổi, kháng thể có được từ những mũi tiêm trong hai năm đầu đời đối với các bệnh giảm đi đáng kể.
“Mặc dù đã được tiêm phòng đầy đủ 3 mũi cơ bản trước 12 tháng và một mũi nhắc trước 2 tuổi, trẻ vẫn có nguy cơ mắc bệnh khi trẻ lớn lên nếu tiếp xúc với nguồn lây. Trẻ từ 4-6 tuổi thường bắt đầu tiếp xúc nhiều hơn với môi trường bên ngoài, ví dụ như như trường học, các sân chơi. Đây cũng là lúc gia tăng nguy cơ lây nhiễm các bệnh bạch hầu – ho gà – uốn ván – bại liệt nếu trẻ chưa có đủ kháng thể. Ngoài ra, mũi nhắc này cho trẻ 4-6 tuổi giúp bảo vệ trẻ tối ưu khỏi Bại Liệt, góp phần bảo vệ thành quả thanh toán Bại Liệt tại Việt Nam. Theo khuyến cáo của Trung Tâm Kiểm Soát Dịch Bệnh Hoa Kỳ (CDC) và Hội Y học dự phòng Việt Nam, phụ huynh nên tiêm nhắc vắc xin phòng các bệnh bạch hầu – ho gà – uốn ván – bại liệt cho trẻ từ 4 – 6 tuổi để duy trì khả năng phòng bệnh tối ưu cho con đến tuổi thiếu niên.”, TS. BS Phạm Quang Thái chia sẻ.
TS.BS Phạm Quang Thái – Phó Trưởng Khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương.
Chuyên gia cũng cho biết trên thế giới đã có hàng triệu trẻ 4-6 tuổi được tiêm nhắc lại để phòng 4 bệnh này, tuy nhiên tỷ lệ tiêm nhắc tại Việt Nam vẫn còn tương đối thấp. Đặc biệt, nhiều phụ huynh chưa biết rõ tầm quan trọng của các mũi tiêm nhắc bạch hầu – ho gà – uốn ván – bại liệt cho trẻ ở độ tuổi này. Như một khảo sát gần đây được thực hiện với hơn 900 phụ huynh cho thấy, có đến hơn 65% phụ huynh nghĩ những mũi tiêm Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván – Bại liệt trước 2 tuổi là đủ hoặc không biết rằng kháng thể với các bệnh này không tồn tại suốt đời. Chỉ có 24,2% phụ huynh đã cho con đi tiêm nhắc lại mũi phòng Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván – Bại liệt trong độ tuổi 4-6 tuổi (*).
BS Thái nhấn mạnh “Việc tiêm nhắc bạch hầu – ho gà – uốn ván – bại liệt cho trẻ từ 4 – 6 tuổi không chỉ gia tăng hiệu quả bảo vệ sức khỏe cho trẻ mà còn giúp tránh lây nhiễm cho trẻ nhỏ hơn chưa tiêm ngừa sống trong gia đình, nhất là trẻ từ 0 – 6 tháng vẫn chưa được tiêm chủng đầy đủ.”
Bên cạnh đó, từ khi dịch Covid-19 bùng phát lần thứ tư, tỷ lệ trẻ em đi tiêm chủng các loại vắc-xin giảm rõ rệt. Tình trạng bỏ mũi, trễ lịch diễn ra ở khắp cả nước có thể dẫn đến hậu quả xuất hiện các đợt dịch bệnh về sau. Chuyên gia đưa ra lời khuyên cho phụ huynh nên đưa trẻ đi tiêm nhắc các bệnh bạch hầu – ho gà – uốn ván – bại liệt sớm nhất có thể trong độ tuổi từ 4 – 6 tuổi. Khi đưa trẻ đi tiêm, phụ huynh cần chủ động đặt lịch hẹn trước để không phải chờ đợi lâu và tuân thủ các quy tắc 5K phòng chống dịch theo khuyến cáo của Bộ Y tế.
VỀ CÁC BỆNH TRUYỀN NHIỄM
Từ năm 2015 đến nay, thống kê cho thấy tỷ lệ ca mắc và tử vong của bệnh ho gà và bạch hầu ở Việt Nam đang tăng trở lại3. Theo báo cáo của Viện Vệ sinh Dịch tễ Tây Nguyên, trong năm 2020, khu vực Tây Nguyên ghi nhận tổng số 191 trường hợp mắc bệnh bạch hầu, trong đó có 05 trường hợp tử vong4. Năm 2019, tỷ lệ ho gà cũng tăng đột biến lên hơn cả nghìn ca so với trước đây3.
Bạch hầu
Bạch hầu là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Corynebacterium diphtheriae gây ra. Các dấu hiệu và triệu chứng thường bắt đầu từ 2 – 5 ngày sau khi phơi nhiễm.
Các triệu chứng thường xuất hiện dần dần, bắt đầu bằng đau họng, sốt và giả mạc ở vùng hầu họng. Giả mạc này có thể gây tắc nghẽn đường thở khiến bệnh nhân ho, khó thở,khó nuốt. Độc tố vi khuẩn cũng có thể xâm nhập vào dòng máu gây ra các biến chứng bao gồm viêm và tổn thương cơ tim, viêm dây thần kinh, các vấn đề về thận và chảy máu do giảm tiểu cầu. (5)
Ho gà
Ho gà là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp do vi khuẩn Bordetella pertussis gây ra. Ho gà lây lan dễ dàng từ người này sang người khác qua các giọt bắn ra khi ho hoặc hắt hơi.
Các triệu chứng đầu tiên thường xuất hiện từ 7 đến 10 ngày sau khi nhiễm bệnh, bao gồm sốt nhẹ, sổ mũi và ho, trong những trường hợp điển hình dần dần phát triển thành ho khan sau đó ho thành từng cơn liên tục, dẫn đến kiệt sức, tím tái, thiếu oxy. Viêm phổi là một biến chứng tương đối phổ biếnco giật và bệnh não hiếm khi xảy ra. Bệnh nguy hiểm nhất ở trẻ sơ sinh, là nguyên nhân gây bệnh và tử vong đáng kể ở lứa tuổi này. (6)
Uốn ván
Uốn ván là một căn bệnh lây nhiễm khi tiếp xúc với các bào tử của vi khuẩn Clostridium tetani sống trong đất, nước bọt, bụi và phân. Vi khuẩn có thể xâm nhập vào cơ thể qua vết cắt sâu, vết thương hoặc vết bỏng ảnh hưởng đến hệ thần kinh.
Nhiễm trùng dẫn đến các cơn co -cứng cơ gây đau đớn, đặc biệt là cơ hàm và cơ cổ, và thường được gọi là “cứng hàm”. Mọi người ở mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh uốn ván nhưng đặc biệt phổ biến và nghiêm trọng ở trẻ sơ sinh và người mẹ không được tiêm ngừa uốn ván trong thai kỳ. (7)
Bại liệt
Bại liệt là một bệnh truyền nhiễm có tốc độ lây lan nhanh do vi-rút gây ra, phần lớn ảnh hưởng đến trẻ em dưới 5 tuổi. Vi rút lây truyền từ người sang người, lây lan chủ yếu qua đường phân-miệng hoặc ít thường xuyên hơn -qua các nguồn lây trong sinh hoạt thông thường (ví dụ: nước hoặc thực phẩm bị ô nhiễm) và nhân lên trong ruột, từ đó nó có thể xâm nhập vào hệ thần kinh và gây tê liệt. (8)
Nguồn thông tin:
http://www.tiemchungmorong.vn/vi/content/nhung-dieu-can-biet-ve-benh-bach-hau.html
http://benhnhietdoi.vn/chuyen-de/chi-tiet/uon-van/10
https://apps.who.int/immunization_monitoring/globalsummary/incidences?c=VNM
WHO, Diphtheria, truy cập tại https://www.who.int/news-room/q-a-detail/diphtheria ngày 20/09/2021
WHO, Pertussis, truy cập tại https://www.who.int/health-topics/pertussis ngày 20/09/2021
WHO, Tetanus, truy cập tại https://www.who.int/health-topics/tetanus ngày 20/09/2021
WHO, Poliomyelitis , truy cập tại https://www.who.int/health-topics/poliomyelitis ngày 20/09/2021
(*) Khảo sát được thực hiện trên trang báo điện tử VNExpress.net với 925 phụ huynh từ ngày 22/09/21 đến ngày 27/09/2021
Thanh Trúc
